สถานะของ “หนังสือแจ้งเตือนให้รื้อถอนอาคาร”

โดยจะต้องดำเนินการตามขั้นตอนและได้รับอนุญาตจากผู้มีอำนาจหน้าที่ตามพระราชบัญญัตินี้ นั้นคือเจ้าพนักงานท้องถิ่น ทั้งนี้ เพื่อความปลอดภัยของผู้อยู่อาศัยรวมถึงผู้เกี่ยวข้อง ตลอดจนเพื่อประโยชน์ด้านการจราจร การสาธารณสุข สิ่งแวดล้อม หรือในเวลาเกิดอัคคีภัย เป็นต้น

สำหรับในเขตเทศบาล นายกเทศมนตรีถือเป็นผู้มีอำนาจออกใบอนุญาตให้ก่อสร้าง ดัดแปลง หรือ เคลื่อนย้ายอาคาร หรือรับแจ้งการด าเนินการดังกล่าว รวมถึงกรณีที่มีการก่อสร้าง ดัดแปลง รื้อถอน หรือ เคลื่อนย้ายอาคารโดยฝ่าฝืนกฎหมาย นายกเทศมนตรีก็มีอ านาจสั่งให้ระงับและแก้ไข หากเป็นกรณีที่แก้ไข ไม่ได้ ก็มีอ านาจออกค าสั่งให้เจ้าของหรือผู้ครอบครองอาคาร ผู้ควบคุมงาน หรือผู้ด าเนินการ รื้อถอนอาคารนั้น ทั้งหมดหรือบางส่วนได้ภายในระยะเวลาที่ก าหนดแต่ต้องไม่น้อยกว่า ๓๐ วัน มีประเด็นน่าสนใจว่า... หากเจ้าของอาคารซึ่งได้รับอนุญาตจากนายกเทศมนตรีให้ก่อสร้างอาคาร แล้ว แต่ต่อมาเจ้าพนักงานท้องถิ่นพบว่ามีการสร้างอาคารโดยมิได้เว้นระยะห่างตามที่กฎหมายก าหนด นายกเทศมนตรีจึงมีค าสั่งให้รื้อถอนอาคารบางส่วน เจ้าของอาคารไม่เห็นด้วยจึงฟ้องเพิกถอนค าสั่งให้รื้อถอน ดังกล่าวต่อศาลปกครอง แต่ในระหว่างการพิจารณาคดีของศาลปกครอง นายกเทศมนตรีก็ได้ส่งหนังสือแจ้งให้ ด าเนินการตามค าสั่งดังกล่าวมาอีก !! เช่นนี้… เจ้าของอาคารจะท าอย่างไร จะสามารถฟ้องเพิกถอนหนังสือแจ้งเตือนดังกล่าวต่อ ศาลปกครองได้อีกหรือไม่ ? นายปกครองขอเล่าที่มาที่ไปของคดีว่า... เดิมทีผู้ฟ้องคดีได้รับอนุญาตให้ก่อสร้างอาคารเพิ่มเติม คือ อาคารโรงงานล าไยอบแห้ง แต่ต่อมานายกเทศมนตรีพบว่า ส่วนที่ก่อสร้างติดกับทางหลวงแผ่นดินไม่ได้เว้น ระยะห่างจากแนวรั้วตามที่กฎหมายก าหนด คือต้องเว้นระยะห่างไม่น้อยกว่า ๑๐ เมตร จึงออกค าสั่งลงวันที่ ๒๖ พฤศจิกายน ๒๕๕๘ ให้ผู้ฟ้องคดีรื้อถอนอาคารส่วนที่ติดกับทางหลวงแผ่นดินออก ผู้ฟ้องคดีไม่เห็นด้วย จึงมีหนังสืออุทธรณ์ค าสั่งให้รื้อถอนอาคาร แต่คณะกรรมการพิจารณาอุทธรณ์ได้ยกอุทธรณ์ ผู้ฟ้องคดีจึงน าคดี มาฟ้องต่อศาลปกครองชั้นต้น ขอให้เพิกถอนค าสั่งให้รื้อถอนอาคารและค าวินิจฉัยอุทธรณ์ดังกล่าว ระหว่างที่คดีดังกล่าวอยู่ในการพิจารณาของศาลปกครอง ต่อมา นายกเทศมนตรีได้มีหนังสือ ลงวันที่ ๕ มิถุนายน ๒๕๖๐ แจ้งให้เจ้าของอาคารคือผู้ฟ้องคดีรื้อถอนอาคารตามค าสั่งลงวันที่ ๒๖ พฤศจิกายน ๒๕๕๘ ภายใน ๔๕ วัน นับแต่วันที่ได้รับทราบหนังสือดังกล่าว หากไม่ปฏิบัติตามจะ ด าเนินการตามกฎหมายที่เกี่ยวข้องอย่างเคร่งครัดต่อไป ผู้ฟ้องคดีจึงน าคดีมาฟ้องขอให้ศาลปกครอง เพิกถอนหนังสือแจ้งให้รื้อถอนอาคาร ฉบับลงวันที่ ๕ มิถุนายน ๒๕๖๐ ดังกล่าว เป็นคดีพิพาทนี้ ศาลปกครองสูงสุดวินิจฉัยว่า หนังสือแจ้งเตือนฉบับลงวันที่ ๕ มิถุนายน ๒๕๖๐ ที่แจ้งให้ ผู้ฟ้องคดีรื้อถอนอาคารตามค าสั่งให้รื้อถอน ฉบับลงวันที่ ๒๖ พฤศจิกายน ๒๕๕๘ นั้น เป็นเพียงหนังสือแจ้ง เตือนว่าผู้ฟ้องคดีกระท าการฝ่าฝืนบทบัญญัติแห่งกฎหมาย และเตือนให้ผู้ฟ้องคดีด าเนินการรื้อถอนอาคาร ตามค าสั่งลงวันที่ ๒๖ พฤศจิกายน ๒๕๕๘ ภายในเวลาที่ก าหนดไว้เท่านั้น หนังสือแจ้งเตือนดังกล่าวมิได้มีสถานะเป็นค าสั่งทางปกครองตามมาตรา ๕ แห่งพระราชบัญญัติ วิธีปฏิบัติราชการทางปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙ และการแจ้งเตือนเป็นการด าเนินการไปตามอ านาจหน้าที่ของ นายกเทศมนตรี(ผู้ถูกฟ้องคดี) ผู้ฟ้องคดีจึงไม่ใช่ผู้ได้รับความเดือดร้อนหรือเสียหายหรืออาจจะเดือดร้อนหรือ เสียหายจากหนังสือแจ้งเตือนที่จะมีสิทธิฟ้องคดีต่อศาลปกครอง ตามมาตรา ๔๒ วรรคหนึ่ง แห่ง พระราชบัญญัติจัดตั้งศาลปกครองและวิธีพิจารณาคดีปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๒ จึงมีค าสั่งไม่รับค าฟ้องไว้พิจารณา (ค าสั่งศาลปกครองสูงสุดที่ ๘๘/๒๕๖๒) โดยสรุปก็คือ หนังสือแจ้งเตือนในกรณีดังกล่าว เป็นเพียงการแจ้งให้เจ้าของอาคารด าเนินการ รื้อถอนอาคารตามค าสั่งให้รื้อถอนอาคารของเจ้าพนักงานท้องถิ่นฉบับแรก ซึ่งค าสั่งให้รื้อถอนฉบับแรก มีลักษณะเป็นค าสั่งทางปกครองที่มีผลบังคับให้เจ้าของอาคารต้องปฏิบัติตาม ซึ่งเจ้าของอาคารได้ฟ้องคดีต่อ ศาลเพื่อขอให้เพิกถอนค าสั่งให้รื้อถอนอาคารดังกล่าวไปแล้ว ส่วนหนังสือแจ้งเตือนที่พิพาทในคดีนี้ เป็นเพียง การด าเนินการแจ้งเตือนตามอ านาจหน้าที่ของเจ้าพนักงานท้องถิ่นโดยไม่มีผลเป็นการบังคับแต่อย่างใด จึงไม่ กระทบสิทธิของเจ้าของอาคาร กรณีจึงไม่อาจน าคดีมาฟ้องต่อศาลปกครองเพื่อขอให้เพิกถอนหนังสือแจ้งเตือน ดังกล่าวได้นั่นเองครับ... (ปรึกษาคดีปกครองได้ที่สายด่วนศาลปกครอง ๑๓๕๕)